Servis faktörü (İşletme Katsayısı), redüktörlerdeki bu değer redüktörün tahrik edeceği makinenin bütün teknik ve karakteristik özelliklerine dayanma süresine bağlıdır.
Genel olarak makineler yüklenme bakımından üç tip karakteristik gösterirler.
- HAFİF YÜK(U)
- ORTA YÜK (M)
- AĞIR YÜK (H)
Tablo 1. Makine Çeşitleri ve Yükleme Karakteristikleri
EKSKAVATÖRLER Zincir Kovalı Ekskavatörler H Paletli Yürüyüşler H Ray Üzerinde Yürüyüşler M Manevra Mekanizmaları U Emiş Pompalan M Kovalı Çarklar H Dönüş Mekanizmaları M İNŞAAT MAKİNALARI KİMYA ENDÜSTRİSİ PETROL ENDÜSTRİSİ KALDIRMA ve İLETME TESİSLERİ |
VANTİLATÖR VE ASPİRATÖRLER Pistonlu Vantilatörler M Vantilatör (Aksiyal ve radyal) U Aspiratörler H KAUÇUK MAKİNALARI AĞAÇ İŞLEME MAKİNALARI VİNÇ TESİSLERİ METAL İŞLEME MAKİNALARI GIDA ENDÜSTRİ MAKİNALARI |
KAĞIT ENDÜSTRİ MAKİNALARI Düzleme Silindirleri H Hollender M Ağaç Yontma Makinaları H Kalander M Taş Pireler H Vakum Presler H Vakum Silindirler H Kuru Silindirler H POMPALAR TAŞ VE TOPRAK MAKİNALARI TEKSTİL MAKİNALARI KQMPRESÖRLER SİLİNDİRLEME VE ÇEKME TESİSLERİ |
Tablo 2. Servis Faktörleri (İşletme Katsayısı)
TAHRİK MAKİNASI | Günlük Çalışma Müddeti (Saat) | Makinanın Yükleme Karakteristtiği | ||
Hafif Yük U | Orta Yük M | Ağır Yük H | ||
Elektrik Motorlu Türbin Hidrolik | 3 saate kadar | 0.8 | 1 | 1.5 |
3 ila l0 saat | 1 | 1.25 | 1.75 | |
10 ila 24 saat | 1.25 | 1.5 | 2 | |
Pistonlu Makinalar (4….6 Silindir) | 3 saate kadar | 1 | 1.25 | – |
3 ila l0 saat | 1.25 | 1.5 | 2 | |
10 ila 24 saat | 1.5 | 1.75 | 2 | |
Pistonlu Makinalar (1….2 Silindir) | 3 saate kadar | 1.25 | 1.5 | 2 |
3 ila l0 saat | 1.5 | 1.75 | 2.25 | |
10 ila 24 saat | 1.75 | 2 | 2.5 |
Üç değişik yükleme biçiminde çalışan, üç ayrı makinede üretilen momentler birbirine eşit de olsalar, daha ağır çalışan makinede daha büyük işletme katsayılı redüktör kullanılmaktadır.Günlük çalışma saati ise, çalışan dişli ve transmisyon elemanlarının malzeme yorulmasına maruz kalması bakımından, çalışma saatinin fazla olması halinde redüktörlere zararlı yönde etki eder.Start-Stop durumuna gelince, her makinenin ilk kalkış esnasında en yüksek yüke maruz kaldığı düşünülürse tehlikeli görülür. Müteakip çalışmalarda bu daha aşağıya düşer.
İşletme katsayılarının nasıl kullanıldığının anlaşılması için bir örnek ile anlatalım .
Önce Tablo : 1 den makinenin çalışma sahasına göre karakteristiğini belirleyelim. Makinemiz elektrik motor tahrikli ZİNCİR KOVALI EKSKAVATÖR ise yükleme durumu AĞIRdır (H).Tablo 2den makine 24 saat çalışacağına göre minimum işletme katsayısı
ki=2 bulunur.
Motor gücü 5,5 kW,
redüktör çıkış devri 60 d/d ise
Çıkış Devri: 60 d/d
Tahvil Oranı: 23,36
İşletme Katsayısı (ki): 2,40
Redüktör seçilmiş olur.